مراسم چارچوگردانی

مراسم چارچوگردانی در شب عاشورا در حسینیه محله اَهر استهبان برگزار می‌شود.
از اتاقکی چوبی و بدنه آن از شیشه پوشیده شده.

بلندی آن  3-4 گز که دارای چهار پایه است. کفِ «چارچو» مربع مستطیلی است به درازای تقریبی 3 گز و پهنای 2 گز.

البته این اندازه ها یکسان نیست و به نظر سازنده و خادمین حسینیه ها بستگی دارد.

کف چارچو را تخته کوبی کرده اند. در امتداد طول مستطیلی «چارچو» دو چوب از هر دو طرف حدود 2 گز امتداد یافته است که هنگام چرخاندن با اضافه نمودن دو چوب دیگر به طور موقت از پهنا روی دوش نهاده و چارچو را می چرخانند.
معمولاً هر چوبی را دو نفر در اختیار می گیرند که مجموعاً 16 نفر مسئول چرخاندن چارچو می شوند.
دو تخته ساخته شده طاقی شکل به طور عمود در دو پهنای کف چارچو قرار می گیرد که نوک آن توسط یک چوب به هم وصل می گردد

آنگاه با طناب هایی رفت و برگشت این دو تخته را محکم می بندند تا از هم باز نشوند.
معمولاً در طرف بیرونی تخته های، آینه می چسبانند یا از شمایل امامان و بزرگان دین و یا از آیات قرآنی استفاده نموده و در معرض دید قرار می دهند.
پارچه ای مشکی به نام «چادر چارچو» رویش می کشند و می بندند. در بالای طاق هایی چارچو دو دستمال سبز می بندند و گوشه هایی آن را آویزان می کنند.

در این مراسم از ابتدای شب دسته‌های عزادار، زنجیرزن و سینه‌زن به حسینیه محل چارچوگردانی می‌روند.

معمولاً این عزاداری‌ها با سینه‌زنی دایره شکل آغاز می‌شود

و پس‌ازآن گروهی از جوانان درحالی‌که بر سر می‌زنند،

نوحه ای را تکرار می‌کنند، و بعد ۱۶ نفر از جوانان چهار طرف چارچو را بلند می‌کنند و وسط میدان می‌چرخانند.

بعد از سه بار چرخش، چارچو را به‌جای خود در ساختمان حسینیه منتقل می‌کنند که تا سال دیگر در همان‌جا باقی می‌ماند.

سابقۀ تاریخی چارچو از 250 سال پیش

حدود 250 سال پیش عده ای از یزدیان که به استهبان دعوت شده بودند تا به عمران و آبادی این شهرستان بپردازند،

در انتهای محلۀ تیروَنجان سُکنی گزیدند و در آنجا مسجدی ساختند و چناری کاشتند

که متأسفانه در سال 1383 مسجد یزدیان را ویران کردند تا از نو بنا کنند

ولی خوشبختانه هنوز چنار آن پابرجاست و به چنار یزدیان شهرت دارد.
چون یزدیان در ایام سوگواری سرور آزادگان حضرت امام حسین(ع) به روش خود عزاداری می کردند

مردمان بومی استهبان به اقتباس از آنها شروع به ساختن چارچو نمودند

و هر محله برای حسینیه خود چارچویی ساخت که رسم چرخاندن آنها هر ساله برگزار می شود.
این رسم چارچو گردانی و داشتن چارچو در هیچ یک از شهرهای ایران به جز یزد و شهرستان استهبان وجود ندارد.

چارچوگردانی شب عاشورا در سال 92 در فهرست آثار معنوی کشور به ثبت رسیده است

اینستاگرام