حمام خوردیماق

کهنه حمام مینودشت که با نام حمام خوردیماق نیز شناخته می‌شود، در محدوده شمال شرقی شهر مینودشت قرار دارد

و قدمت آن به ۴۰۰ سال پیش بازمی‌گردد. این حمام دارای بینه، سربینه، میان در، گرمخانه، خزینه، آتشخانه و سرویس بهداشتی بوده است

که قسمت‌های بینه و آتشخانه در اثر تعریض خیابان و ساخت مسکونی از بین رفته‌اند.

مصالح به‌کار رفته در بنا آجر، ملات ماسه آهک، ملات آهک و ساروج هستند.

از زیبایی‌های معماری بنا می‌توان به استفاده از طاق‌نما و تزیینات گچبری اشاره کرد

پس از وارد شدن به میان در ، با دو مسیر روبرو شده ، یکی از آن دو مسیر به سرویس بهداشتی و دیگری به صورت راهرو به حمام منتهی می شوند.

پس از این راهروی باریک ، محیط نیمه گرم و نیمه مرطوب حمام وجود دارد.

روبروی در ورودی ، سرویس بهداشتی و در سمت غرب آن گرمخانه مرکزی وجود دارد.

 پس از آن ، قسمت های گرمخانه ی دوم و در سمت چپ آن خزینه وجود دارد.

برای ورود به خزینه باید از سه پله بالا رفته و از دریچه کوچک به صو.رت خم شده ، وارد خزینه شد.

درون خزینه  حمام خوردیماق ، یک طاقچه ، یک سکو در دو ضلع شمال و غربی و همچنین یک پاتیل  دیده می شود.

 پوشش حمام به صورت طاق  و تویزه  است. قوس ها  و تویزه ها ، قوس باربر پنج او هفت

می باشد.

برای پر کردن بین تویزه ها از روش های مختلفی استفاده شده است.

پوشش سرویس های بهداشتی به صورت چهار ترک  ، پوشش گرمخانه و خزینه کلنبو  می باشد.

برای تبدیل آن به مربع ( جهت اجرای طاق کلمبو ) ، سه فضای دیگر ، پوشش کجاوه  به وجود آورده اند.

بعد از اجرای پوشش تا شانه طاق را با خاک پر کرده ، و روی آن را آجر فرش نموده اند.

برای ایجاد روشنایی و تهویه در مرکز سقف گنبدی ، هورنو  پیش بینی کرده اند. در زیر گنبد چهار قوس جناقی در چهار طرف ساخته شده است ، که علاوه بر جنبه کاربردی ، تزئین حمام نیز مد نظر بوده است. افزون بر آن ، چهار طاق نمای برجسته بر روی دیوارهای ساخته شده است.

در برخی از دیوارهای حمام ، فضایی پیش بینی گردیده است ، که وسایل شستشوی واستحمام را در آنجا قرار داده می شد. در داخل دیوارهای حمام تنبوشه هایی  قرار داده اند ، که جریان آب را به فضاهای جانبی حمام می رسانده است.

مصالح حمام خوردیماق

از آجر به ابعاد 5*24*24 سانتیمتر می باشد. ملاط به کار رفته در دیوارچینی ملات ماسه – آهک ، در طاق زنی ملاط آهک و دیوارهای خزینه و دیوارهای حمام تا ازاره  ساروج  است.

آب حمام از آب جوی آبی که در ضلع شرقی بنا ، جاری است ، تامین می شود . آب این جوی پس از گذر از آتشخانه و گرم شدن ، در لوله های تنبوشه پیش بینی شده در دیوارها جریان یافته و حوض ها و خزینه را پر می نماید.

برای خالی کردن خزینه نیز لوله ای در گوشه ای از خزینه پیش بینی شده است ، که برای تخلیه آب خزینه آن را بیرون شده ، پس از تخلیه و شستشوی کف آن ، لوله را در جای خود قرار داده و دویاره خزینه را پر آب می کنند.

با توجه به سبک معماری و مقایسه آن به نظر می رسد حمام خوردیماق در اواخر قاجاریه و اوایل پهلوی اول ساخته شده است.

این حمام در حال حاضر بلااستفاده و متروکه می باشد ، و در مالکیت شخصی به نام آقای ابراهیم نوحتانی قرار دارد.

در گذشته نیز به صورت شخصی اداره می شد. به بیان دیگر مالک حمام ، آن را اداره و مدیریت می کرد ، و درآمد حاصله نیز به او می رسید. مالک حق دخالت و فروش آن را نیز داشت.

اینستاگرام