مناطق حفاظت شده - باهم بگردیم

مناطق حفاظت شده یعنی منطقه ای که شکار و صید ممنوع است و در آن جا تکثیر جانوران اهمیت دارد و سازمان محیط زیست آن را اداره میکند در تأثیر منفی و مخربی که انسان‌ها روی محیط‌زیست گذاشته‌اند، هیچ شکی نیست. در نتیجه همین تأثیر منفی هم هست که کشورها کوشیده‌اند با وضع قوانین، از تخریب بیشتر محیط زیست جلوگیری کنند. در سال 1335 هجری شمسی، برای اولین بار در ایران، مجموعه‌ای از قوانین وضع شدند که محدودیت‌هایی بر شکار اعمال می‌کردند و هدف از مقرر کردن آن‌ها، حفظ حیات جانوری کشور بود. در این راستا، کانون شکار ایران تشکیل شد تا قوانین از طریق آن‌ها اعمال شوند. در زمان اندکی از شروع کار این کانون، مشخص شد برای حفاظت از جانوران، باید از زیستگاه آن‌ها محافظت کرد و به همین دلیل در سال 1346، سازمان دولتی شکاربانی و نظارت بر صید تشکیل و جایگزین کانون شکار شد. با قوانینی که این سازمان وضع کرد، مناطقی تحت عنوان پارک ملی و مناطق حفاظت شده شکل گرفتند؛ هر چند که این اتفاق، 95 سال پس از شکل‌گیری اولین پارک ملی در جهان و 19 سال پس از تأسیس اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت و منابع رخ داد. اهمیت محیط‌زیست و توجه به آن، باعث شد در سال 1351، سازمان حفاظت از محیط‌زیست تأسیس شود و از آن زمان، مسئولیت حفاظت از محیط‌زیست ایران را برعهده گیرد. از سال 1353، بر اساس معیارها و طبقه‌بندی‌های اعلام شده، مناطق به چهار دسته پارک ملی، اثر طبیعی ملی، پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده تقسیم شدند که هرکدام ویژگی‌های خود را دارند.

منطقه حفاظت شده چیست؟

مناطق حفاظت شده ایران، اراضی نسبتا وسیعی هستند که از نظر حیات جانوری و گیاهی ارزش بسیار زیادی دارند. طبیعتاً، حفظ و احیای این پوشش گیاهی و جانوری بسیار مهم است و دولت‌ها برنامه‌های مختلفی برای این کار تدوین می‌کنند. مناطق حفاظت شده، مکان‌های مناسبی برای تحقیقات و انجام برنامه‌های آموزشی هستند. البته فعالیت‌های مرتبط با گردشگری، تحت نظارت مسئولین و با برنامه‌ریزی دقیق هم ممکن است و می‌تواند به درآمدزایی و رسیدن به بودجه بیشتر برای حفاظت از منطقه بیانجامد. گفتنی است که در مناطق حفاظت شده، پوشش گیاهی و جانوری، اراضی، سنگ‌ها، کانی‌ها و تقریبا هر جزئیاتی که در منطقه وجود دارد، اهمیت دارد و برای حفظ و نگهداری از آن‌ها بسیار تلاش می‌شود. در رابطه با پارک‌های ملی این توضیح کلی‌تر می‌شود و بیشتر به حفظ پوشش گیاهی و جانوران منطقه پرداخته می‌شود. در سال 1346، ایران دو پارک ملی و 15 منطقه حفاظت شده داشت. امروزه تعداد پارک‌های ملی، پناهگاه‌های حیات وحش، مناطق حفاظت‌شده و آثار طبیعی ملی در مجموع به حدود 203 عدد می‌رسند. در ادامه توضیحاتی مختصر درباره برخی از مهم‌ترین پارک‌های ملی و مناطق حفاظت شده ایران می‌دهیم.