آستان مقدس حیقوق نبی علیه السلام

حیقوق نبی (علیه السلام) یکی از پیامبرانی است که بر بنی اسرائیل مبعوث شده است. صاحب کتاب قاموس المقدس او را یکی از دوازده پیغمبر غیر اولوالعزم می داند. آن حضرت پس از شعیا که یکی دیگر از پیامبران بنی اسرائیل بودبه رسالت مبعوث گردید.

وی در کودکی با الیاس نبی (علیه السلام) هم زمان بود، چه آنکه وی پس از مردن به دعای حضرت الیاس زنده شد و زندگی را از سر گرفت، همچنین حیقوق با دانیال نبی (علیه السلام) که در شوش مدفون است

حیقوق نبی (علیه السلام) پیامبر عدالت خواه و دشمن سرسخت ظلم و بیدادگری بود. وی گسترش ظلم و تبهکاری را در جامعه سبب نابودی شریعت می دانست و از عدم اجرای عدالت در بین مردم سخت متأسف و متأثر بوداز این رو همیشه نزد خداوند شکوه می کرد و از او می خواست ظلم و ظالم را به جزای اعمال خود برساند.

حَیّقوق نبى یکى از پیامبران بنى‌اسرائیل است که نگهبان معبد سلیمان در اورشلیم بود و نامش در کتاب تورات (عهد عتیق) ذکر شده است.

پس از آنکه «بخت نصر» پادشاه جبارکلده، بابل اورشلیم را تسخیر نمود، حیقوق نبی که زمانی مدیر و نگهبان مراسم مذهبی معبد حضرت سلیمان بود و از نسل حضرت موسی (علیه السلام) می باشد به همراه عده زیادی از یهودیان و از جمله حضرت دانیال به اسارت سپاه بخت نصر در آمدند و ایشان را به بابل انتقال داده که سال های طولانی به اسارت ماندند تا آنکه در سال 539 قبل از میلاد مسیح کورش پادشاه ایران بابل را فتح کرد و طی فرمانی دستور آزادی کلیه اسرا و زندانیان بنی اسرائیل را صادر نمود.

ظاهراً پس از آزادی یهودیان آن حضرت (حیقوق) به اتفاق عده ای از پیروان خود راه ایران را در پیش گرفته و در محل فعلی تویسرکان سکونت می گزیند و در همین محل رحلت نموده و به خاک سپرده می شود

در جغرافیای کامل ایران نقل از قاموس الاعلام ترکی آمده است که حیقوق در زمانی که یهود در اسارت کلدانیان بود با جمعی به این ناحیه (تویسرکان) تبعید گشت و سرانجام شهید شد و در قصبه توی قدیم مدفون گردید.

علت نامگذاری:

حیقوق درلغت به معنای در بغل کشیده شده می باشد.

در کتاب «قاموس المقدس» آمده است: حیقوق به معنای کسی که در بغل کشیده شده می باشد و او یکی از دوازده پیغمبرغیر اولوالعزم است حیقوق این نام را بدان جهت یافت که در طفولیت به علت مریضی از دنیا رفت و حضرت الیاس (علیه السلام) او را بغل گرفت و دعا کرد و از خداوند حیات و زندگی وی را طلب نمود و او زنده شد.

وی سنگ قبر یک صندوق چوبی قرار دارد که روی یکی از سطوح جانبی آن تاریخچه ای از حیقوق به این شرح درج گردیده است.

حیقوق نبی از انبیای قوم بنی اسرائیل از نسل حضرت موسی (علیه السلام) است. پدرش «شوعالویت» و مادرش «شونامیت» سراینده مراسم مذهبی در معبد حضرت سلیمان (علیه السلام) بوده است. اواخر سلطنت پوشیاهو می زیسته که پس از خرابی معبد توسط کلدانیان به 586 سال قبل از میلاد با حضرت دانیال نبی و سایرین به اسارت به بابل آمد و پس از چندی آن حضرت به آپادانا مهاجرت کرده و درهمین سرزمین دعوت حق را لبیک گفته است. مجسمه و تصاویری از این حضرت در مجموعه موزه واتیکان وجود دارد.

واقعه نمایان شدن جسد حیقوق:

آشکارشدن جسد حیقوق بعد از 2600 سال یکی از وقایع مهم تاریخی است که باعث شد توجه عمومی به بارگاه آن حضرت افزایش یابد. لازم به ذکر است که قبلاً به علت عدم شناسایی صاحب قبر احترامی که شایسته و در شأن حضرت حیقوق باشد صورت نمی گرفت تا اینکه مرحوم آیت الله خالصی زاده که او را انگلیسی ها در زمان رضا شاه از عراق به ایران تبعید کرده بودند و سال ها در نهاوند و تویسرکان تبعید بود مردم را متوجه مقام و منزلت این پیامبر بزرگوار نمود.ولی با این وصف به مرقد مطهر و اطراف آن توجهی نشد تا اینکه در اول سال 1272 هجری شمسی اراده الهی تعلق گرفت که جسد مطهر حضرت حیقوق (علیه السلام) پس از 2600 سال در قبر نمایان شود و همین امر سبب عمران و آبادی این محل مقدس گردید به طوری که هم اکنون زایران زیادی از دور و نزدیک جهت زیارت به این محل مشرف می شوند.

مرقد مطهر حضرت حیقوق نبی (علیه السلام) همواره مورد توجه بیماران و گرفتاران بوده است و آنان کنار قبر مطهر این پیامبر بزرگوار شفای مرض و رفع گرفتاری را از خداوند مسئلت می نمایند و این پیغمبر را نزد خدا واسطه قرار می دهند.

آستان متبرکه ‍‍‍‍‍‍‍‍حَیّقوقِ نبى (علیه السلام) درشهر تویسرکان واقع شده است و بناى آنرا به قرن هفتم نسبت مى‌دهند.

ساختمان آرامگاه حیقوق نبی یکی از بناهای قدیمی ایران است که با توجه به سبک معماری جالب آن به احتمال زیاد مربوط به دوره سلجوقیان می باشد.

بنای ساختمان بقعه که از فاصله دور مانند یک برج مدور با سقف مخروطی به نظر می رسد دارای بدنه هشت ضلعی و گنبدی دو پوش است اساس بنا به این شکل است که هشت ترک آجری در آن ساخته شد که این هشت ترک در واقع ستون های اصلی بنا را تشکیل می دهد.

ارتفاع بنا ازسطح زمین تا این قسمت نزدیک هفت متر می باشد و از این قسمت به بالا شکل مخروطی آن شروع می شود که این شکل مخروطی حدود پنج متر ارتفاع دارد بنابراین ارتفاع بنا کلاً دوازده متر است.

نمای بیرونی سقف مخروطی شکل از شانزده ترک ستون مانند تشکیل شده که با سطوح قوسی و نیم دایره متصل به هم به طرز جالبی ساخته شده است و به اقتضای شکل مخروطی، محیط دایره آجری ترک ها در پایین بزرگتر است و هر چه بالا می رود، قطر نیم دایره ها کمتر می شود و در منتهی الیه آن قطر قوس های آجری به حداقل می رسد، و در این نقطه است که رأس مخروطی شکل سقف مقبره را تشکیل می دهد.

سقف بنای مقبره حیقوق که به شکل عجیب و جالبی ساخته شده شاید بین سقف تمام ابنیه قدیمی ایران بی نظیر باشد.

سازنده گنبد مخروطی فعلی استاد هادی کهزادی تویسرکانی مشهور به حاج هادی است که از استادان ماهر در این گونه کارها می باشد

صحن مقبره از داخل وسعت چندانی ندارد و سطح دیوارها و سقف آن فاقد تزئینات معماری است. قبر دقیقاً وسط قرار گرفته و روی آن سنگی کار گذاشته شده که کتیبه ای به خط فارسی و عبری در آن حک شده است.

در اینجا قسمتى از «دعاى حیقوق نبى بر شجونوت» نقل مى‌شود: «اگرچه انجیرشکوفه نیاورد و میوه درموْها یافت نشود و حاصل زیتون ضایع گردد و مزرعه‌ها آذوقه ندهد و گله‌ها از آغل منقطع شود و رمه‌ها در طویله‌ها نباشد لیکن من در خداوند شادمان خواهم شد و در خداى نجات خویش وجد خواهم نمود»

پدران وبزرگان مااینگونه نقل می کنند که پپیش از این درب فعلی دربی سنگی و بزرگ که قبل از ورود به صورت خودکار باز و بسته می شود وجود داشته است که هم اکنون در موزه شهرستان (خانه مسعودی) قرار دارد.