حمام حاجی رئیس

حمام حاجی رئیس در در اواخر دوره قاجار توسط حاجی رئیس بنا شده است.
از فضاهای مهم این حمام می توان به رشته پلکان های ورودی ، سربینه ، بینه ، گرمخانه و مخازن اب سرد و گرم اشاره کرد

که از ویزگی های جالب توجه ان هشت ستون سنگی بسیار زیباست

که فضای گنبدی بینه را پدید اورده است و در میان فضای ان نیز حوض سنگی به شکل هشت ضلعی قرار دارد.

حمام حاجی رئیس مربوط به دوره قاجار است و در تربت حیدریه، انتهای خیابان روحبخش واقع شده

این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۵۱۴۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
حمام حاجی رئیس از ابنیه ارزشمند تاریخی شهرستان تربت حیدریه است

بر اساس نوشته حک شده بر روی سر در ورودی به سال ۱۲۷۲ ه . ش به همت حاج سید محمد رئیس التجار ( حاجی رئیس ) جهت باقیات الصالحات بنا گردید .
این بنا از جمله چندین حمام معتبر شهر بوده است که در سفر نامه ها ذکر آن آمده و از رونق و اعتبار خاصی برخوردار بوده

واز زمان احداث تاحدود سالهای ۷۶-۱۳۷۷مردم شهر از آن استفاده میکردند .
متاسفانه در حال حاضر متروک و بلااستفاده است .

با تلاش میراث فرهنگی شهرستان تربت حیدریه در تابستان سال ۱۳۸۱باشماره ۵۱۴۶ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید .

موقعیت بنا

حمام حاجی رئیس در محدوده جنوب غربی بافت تاریخی شهر

و در مرکزیت بازار های سنگ فرش و رباط واقع شده است .

این بنا در مجاورت بناهای تاریخی شهر از جمله کاروانسراهای لاری و امینی قرار داشته

و در گذشته رباط شیروانی متصل به ضلع جنوبی آن بوده که متاسفانه تخریب شده است.
ویژگیهای معماری بنا :

حمام از دو قسمت مردانه و زنانه تشکیل شده

حمام حاجی رئیس شامل فضاهای ورودی, رختکنی (سربینه) میاندر, گرمخانه, مخازن آب گرم و سرد, گلخن (آتش خانه) می باشد.

در سر در ورودی حمام کاشی های لاجوردی منقوش به گل و بوته, نقاشی و تاریخ ساخت حمام خودنمایی می کند.

از ویژگیهای جالب قسمت رختگنی, هشت ستون سنگی مزین به نقاشی های زیباست که سقف گنبدی شکل و سرسرا را برروی خود تحمل می کند.
حمام حاجی رئیس با وسعتی معادل ۱۰۱۰ متر دربرگیرنده یک حمام مردانه و یک حمام زنانه می باشد .

حمام مردانه که بخش اصلی را شامل می شود از وسعت بیشتری برخوردار بوده

کلیه فضاهای موجود در یک حمام سنتی چون : ورودی ، سربینه ، میاندر ، گرمخانه ، خزینه و حتی چهارحوض ( دریاچه ) و تونخانه را دارا ست .
ورودی حمام در راستای خیابان روحبخش قرار داشته و با دربی چوبی و طاقی هلالی که حاشیه آن باقابچه های آجری و کاشی های هفت رنگ با تصویر سربازان قاجاری مزین گردیده است به راحتی قابل شناسایی است .
سربینه حمام با پلان مستطیل شکل و وسعت تقریبا”۲۳۰ متر با هشت ستون سنگی که بر پای دارنده گنبد مرکزی و پوشش های گنبدی چهار بخشی پیرامون آن می باشد اولین فضای اصلی حمام را شامل می شود .
گرمخانه حمام در ضلع غربی سربینه پس از میاندر و فضاهای جانبی آن قرار دارد.

وسعت آن معادل ۱۸۰ متر بوده و چهار ستون سنگی در مرکز همانند ستونهای سربینه پوشش دهنده این بخش می باشند .

خزینه با وسعت حدودا” ۹۰ متر در ضلع غربی گرمخانه قرار داشته است .

در حال حاضر آثار نیم ستونها و طاقهای هلالی در ضلع غربی گرمخانه نشان از ارتباط این دو قسمت دارد .
چهار حوض فضایی است واقع در ضلع جنوبی گرمخانه به مساحت ۹۰ متر

و حوضی ( استخر )وسیع به عمق یک متر ونیم در وسط

و دو سکوی دو متری در پیرامون که مکانی مناسب جهت تفریح و استحمام در فصل تابستان بوده است.

حمام زنانه نیز که در ضلع غربی حمام قرارداشته با وسعتی بسیار کمتر حدود ۲۰۰ متر

کلیه فضاهای حمام مردانه به جز چهارحوض را در مقیاس کوچکتر و به صورت بسیار ساده ،شامل می شود .

ویژگیهای بنا :

حمام حاجی رئیس یکی از نادرترین نمونه های حمام های سنتی در شهرستان است

که علی رغم آسیب های بسیاری که بر کالبد و سیمای آن وارد شده است

پس از اقدامات مرمتی و حفاظتی می تواند به مکان فرهنگی تاریخی ویژه ای که پاسخگوی بخش وسیعی از نیاز های شهرستان باشد بدل گردد.

قرارگیری این بنا در مرکز ثقل بازار های سنتی شهرستان و وسعت فضایی مطلوب

همچنین همجواری آن با فضاهای فرهنگی _ آموزشی شهرستان از جمله اداره آموزش و پرورش ، امور تربیتی مدارس ، تربیت بدنی ، میراث فرهنگی و . . .

خود شرایط مطلوبی راجهت مرمت و احیاء بهینه و در خور این بنای ارزشمند تاریخی ایجاد می کند .
در کنار این حمام زیبا می توانید از رباط طبسی، مقبره قطب الدین حیدر و بازار سرپوشیده تربت حیدریه هم بازدی به عمل آورید

اینستاگرام