توضیحات ارسالی
قدمگاه رضوی بنای زیبایی است که از قرن 11هـ .ق به یادگار مانده است.
این بقعه به صورت هشت گوشی با ایوان های بلند و طاق نماهای دو طبقه،
و مزین به کاشی های خشت هفت رنگ و گچ بری است.
در وسط باغ بزرگی در شهر قدمگاه قرار دارد از کتیبه ی تاریخ آن چنین استنباط می شود که:
بنا به امر شاه سلیمان و در سال 1091هـ. ساخته شده است
علت وجه تسمیه ی آن به قدمگاه، وجود یک پارچه سنگ است که بر روی ان اثر دوپ ای بزرگ منسوب به امام رضا(ع) دیده می شود.
گنبد بزرگ کاشی قدمگاه که بر فراز بقعه جای گرفته، مزین به نره کاشی با اشکال لوزی سفید و فیروزه ای است در اطراف گنبد، کتیبه ای به خط ثلث درحد فاصل بدنه ی گنبد و پایه ی آن نصب شده است.
ساختمان این بقعه شباهت زیادی به بنای خواجه ربیع دارد.
چهار ایوان بزرگ در جهات مختلف بنا ساخته شده است ازاره ی داخلی بقعه با کاشی های هشت گوش ممتاز شده، پوشش یافته است.
کتیبه ای به خط ثلث باقی مانده است که نام نویسنده آن العبد محمد حسین، در پایان قید شده است.
در قدمگاه علاوه بربقعه، باغی مشجر و با صفا، چاپارخانه، حمام، چشمه ی آب، از یادمان حضور متبرک حضرت رضا، ثامن الائمه و کاروانسرایی که بازسازی یا ساخت آن را به شاه عباس صفوی نسبت می دهند.
این باغ دلگشا در زمان حکومت شاه عباس اول بنا شده است.
در ابتدای احداث این باغ از سوی شاه عباس فرمان کاشت ۲۸ درخت کاج صادر شد.
درختانی که از آن زمان تا به امروز زیسته‌اند و سبب شده‌اند زمینی خالی و خاکی تبدیل شود به سیاحت‌گاه و زیارتگاهی محبوب و تماشایی که هر سال در فصل‌های مختلف به میزبانی از مهمانانی بسیار می‌پردازد.
قدمت قدمگاه رضوی
در گزارش‌ها آمده است بقعه قدمگاه در سفری که شیخ بهایی به همراه شاه عباس صفوی اول در سال ۱۰۲۰ق به نیشابور داشتند با طراحی شیخ بهایی، بازسازی شد
صاحب عکس سید باقر قدمگاهی از خادمان قدمگاه رضوی نیشابور در اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی است.
تولیت قدمگاه رضوی
بنا بر روایات شفاهی؛ بعد از عبور امام رضا از این منطقه 14 خانواده سادات حسینی از مدینه مهاجرت و در آن ساکن شدند و جد بزرگ خاندان قدمگاهی سید محمد ریش بلند تولیت قدمگاه را داشته است و اکثر خانواده‌های اصیل ساکن در منطقه با همین نام فامیل شناخته شده اند.
پس از او میرزا داوود فرزندش تولیت را گرفت. در زمان وی؛ قحطی و بیماری های همه گیر نیشابور را فرا گرفت.
به طوری که هنگام عبور ناصرالدین شاه از آن دیار سید داود نزد شاه رفته و تقاضای قربانی کردن فرزندش را می‌کند و طلب کمک.
شاه وی را در شمار پیش قراولان سفرش به مشهد قرار داده مستمری برای خانواده اش تعیین می کند.
از وی سه فرزند به نام جان جان، میرزا علی مبلغ و سید باقر باقی ماند.
“سید باقر” ابتدا کشاورز در عین حال متولی و خادم زیارتگاه بود .
اما با ناملایمات سیاسی و اجتماعی کشور، زندگی اش تغییر یافت.
به سبب شجاعتی که در هنگام حمله ترکمانان به منطقه از خود نشان می دهد لقب بابر شاه یا ببرشاه را می گیرد
و سپس به خدمت محمد سردار قوش آبادی و بعدها روس ها درآمده به ترکمنستان مهاجرت می کند .
ولی مجدد به ایران برمی گردد اما این بار به فقر افتاده و تولیت از وی به همسر عمه اش سید علی رییس السادات رسید.
فرزندان وی بی بی ، فضه و حسین بودند که هیچ کدام دیگر شغل خاندانی را نداشتند.
تولیت قدمگاه بعد از انقلاب به صورت هیئت امنایی در حوزه اداره اوقاف می باشد.
بنا بر گزارش اسکندر ترکمان، منشی شاه عباس صفوی، این مکان به قدمگاه رضوی شهرت داشته]ولی به عقیده برخی این مکان پیش از این به قدمگاه شاپور کسری معروف بود و از انتساب آن به امام رضا(ع) تا قبل از دوره صفوی گزارشی در دست نیست و پس از بازسازی شاه عباس، نام قدمگاه را به خود گرفت سلطان محمد میرزا قاجار زنده در سال ۱۳۲۷ق نیز در سفرنامه خود به قدمگاه از وجود باغ، چند کاروانسرا و حمام در کنار بقعه خبر داده است.
بقعه قدمگاه در آذر ماه ۱۳۱۴ش در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید
این بنا در دوره‌های مختلف حیات خود در طی تاریخ این سرزمین همیشه مورد استفاده قرار گرفته است و در تمام این دوران به عنوان کاروانسرا یا آب‌انبار، همچنین حمام از مهمانان شهر نیشابور پذیرایی کرده و محل مناسبی برای استراحت مسافران عزیز فراهم آورده است.
بخش‌های ارزشمند و قابل توجه در این باغ تاریخی عبارتند از:
• فضای دلگشای باغ قدمگاه
• بقعه‌ای همراه با ضریح و محل زیارت به عنوان پاسداشت سنگی که ردپای بر آن نقش بسته است
• حمام تاریخی
• آب‌انبار
• دو کاروانسرا
• چاپارخانه
در دورۀ شاه عباس اول این باغ کاروانسرا و چاپارخانه داشته است. اما در سول گذر زمان این کاروانسرا و چاپارخانه از بین رفته‌اند.
پس از آن در دوره‌های بعدی دوباره کاروانسرا و چاپارخانه بنا شده‌اند.
کاروانسرا و چاپارخانه‌ای که در حال حاضر در مجموعه قابل بازدید است در دوره‌های بعد از دورۀ شاه عباس اول احداث شده است.
اولین قسمتی که از این باغ دلگشا ساخته شد، باغ عمارت بود. این باغ بالغ بر ۱ هکتار مساحت دارد.
درست در مرکز این باغ وسیع دو ساختمان مربع شکل بنا شده است.
این باغ بر دامنۀ رشته کوه‌های بینالود واقع شده است به همین دلیل شیبی مطابق با دامنۀ کوه دارد.
همین امر سبب شده است که این عمارت در سه سطح ایجاد شود. هر کدام از سطوح این باغ با سطح دیگر به اندازۀ یک متر و نیم در ارتفاع اختلاف دارند.
همچنین در هر سطح از سطوح سه گانۀ این باغ درختان بسیاری از قبیل درخت کاج و چنار و گردو و توت کاشته شده‌اند.
در ابتدای احداث این باغ تمام این سطوح با درختان کاج پوشیده شده بودند.
درختان متنوعی که در حال حاضر در باغ حضور دارند در دوره‌های بعدی به این مجموعه اضافه شده‌اند.
همچنین جالب است بدانید که این باغ به وسیلۀ دو قنات آبیاری می‌شود.
قنات اول که قنات اصلی به شمار می‌رود از قسمت بالا ده و قنات دوم از قسمت پایین ده به باغ می‌رسد.
این دو قنات در مرکز قدمگاه نیشابور با هم پیوند می‌یابند و درختان این باغ را آبیاری می‌کنند.
حضور آب زلال قنات و سرسبزی و شکوه درختان بلندقامت و تنومند که هر کدام شاید به قدر قرن‌ها در همین باغ زیسته باشند به این باغ طراوتی غیر قابل وصف و مدهوش‌کننده بخشیده است.
به عبارتی دیگر این باغ دلگشا، یعنی قدمگاه نیشابور، تلاقی زیبایی و جلای طبیعت، تاریخ و معنویت است.
حضور این سه عامل در یک جاذبۀ گردشگری سبب شده است گردشگران عزیز نسبت به این مکان دیدنی اشتیاق و علاقۀ بیشتری داشته باشند.
شماره ثبت 236
تاریخ ثبت 15 آذر
1314
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.