توضیحات ارسالی
رباط زین‌الدین یا کاروانسرای زین الدین از بناهای مربوط به دوره صفوی است
که در سده دهم هجری به دستور زین‌الدین گنجعلی خان ریگ حکمران کرمان و به فرمان شاه عباس ساخته شده‌است
کاروانسرای زین الدین یکی از کاروانسراهای زیبایی است که در دل کویرهای استان یزد در شهرستان مهریز واقع شده است.
این کاروانسرا در ۶۰ کیلومتری جاده یزد-کرمان نیز قرار دارد
و به عنوان یکی از بناهای بی نظیری که از دوره صفویه در این شهر باقی مانده
این روزها به عنوان جاذبه ی گردشگری مورد استفاده قرار گرفته است
بازسازی و مرمت
و از عملیات مربوط به بازسازی و مرمت آن بین سال های ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۲ به طول انجامید.
این کاوانسرا در قرن ۱۰ هجری قمری نیز ساخته شده و از آن برای اقامتگاه های بومی استفاده می کنند.
کاروانسرای زین الدین به شیوه ای کاملا متفاوت و به سبک و سیاق سنتی خود درآمده
و قابلیت پذیرش یکصد میهمان و گردشگر را دارد.
تماشای غروب آفتاب در پشت بام این کاروانسرا، تغییر رنگ کوه‌ها به آبی و تاریک شدن نم نم هوا وسیع کویر
را در شب به شما نشان می دهند و تجربه ای بی نظیر را از سفر به یزد برایتان به ارمغان می آورد.
این کاروانسرا از نظر معماری دارای اهمیت خاصی است
و نمونه دیگری از آن به جز کاروانسرای بین کاشان و نطنز که ویران شده، وجود ندارد.
موقعیت
این بنا در ۶۰ کیلومتری جاده یزد به کرمان واقع شده‌است و در فاصله ۵۰۰ متری از جاده قرار دارد
ویژگی‌ها
این بنا در دوره ی صفوی ساخته شده و شاه عباس صفوی در آن دوره حدود ۹۹۹ کاروانسرا در ایران بنا نهاد
و زین الدین یکی از زیباترین ها آن ها به شمار می رود.
در بسیاری از کتب تاریخی آمده است که کاروانسرای زین الدین در یزد به مناسبت دیدار شاه عباس با زین الدین گنجعلی خان، حاکم استان کرمان در قرن ۱۰ قمری ساخته شد.
معمار کاروانسرای زین الدین در مهریز شخصی به نام محمد سلطان یزدی نیز بود؛
وی یکی از بهترین معماران آن دوره بود و طراح و معمار مجموعه بی نظیر گنجعلی خان کرمان نیز همین فرد بوده است.
نکته جالب توجه و متمایز کننده کاروانسرای زین الدین از دیگر کاروانسراها، پلان دایره ای آن است.
مسلمانان در ساخت بناهای خود از اعداد مقدس استفاده می کنند
که در این بنا هم می توانید اعدادی نظیر ۵ برج و ۱۲ صفه این کاروانسرا را در ساخت آن مشاهده کنید.
کاروانسرای زین الدین از شاهکارهای معماری دوره صفویه و تنها بنای مدور ایرانی در مسیر جاده ابریشم (در بخش مرکزی مهریز و در فاصله ۵۰ کیلومتری شهر یزد) واقع شده است.
یکی از کاربردهای کاروانسرای زین الدین در مهریز در قرن دهم قمری محلی بوده جهت استقرار تفنگچیان و مستحفظان بوده است.
امروزه هم تمامی مکان هایی که برای این منظور ساخته شده بوده نیز به همان شکل نگهداری شده
به طوری که از آن به عنوان به عنوان هتل برای اقامت گردشگران نیز بهره می برند.
رباط زین‌الدین در کنار کاروانسرای تاج‌آباد و زیزه از معدود کاروانسراهای مدور ایرانی است.
مختصری از تاریخ کاروانسرای زین الدین
این بنا در گذشته جای استقرار تفنگچیان و نگهبانان بوده و هم‌اکنون با حفظ معماری پیشینش، هتل گردشگران در یزد شده‌است.
نقشه این کاروانسرا به شکل دایره است و از بارزترین مشخصه این بنا می‌توان به قرینه بودن شرق و غرب آن اشاره کرد
و آب آن نیز از چشمه تأمین می‌شد که امروزه نیز وجود دارد.
این کاروانسرا دارای پنج برج نیم دایره است که به دیواره هشت متری آن پیوسته‌اند.
پس از سر در نسبتاً پهن ضلع جنوبی، هشتی و سپس صحن دوازده ضلعی قرار دارد.
در اطراف صحن، رواق‌های سکوداری وجود دارد و در انتهای هر رواق اتاق‌هایی مشابه دیده می‌شود.
در طرفین هشتی ورودی و پشت اتاق‌ها، راهروهای وسیع و طولانی قرار دارد که اصطبل چهارپایان بود.
فضای ضلع شمالی بنا- گویا شاه نشین- دارای سقفی بلند با کاربندی است.
کنگره‌ها و تیراندازهای لبه بام، ترکیب انحنای برج و دیواره‌ها و نمای تمام آجر آن، چهره خاصی به این کاروانسرا بخشیده است.
مصالح بنا از آجر است و در درون بنا عمدتاً از تزیینات آجر در نما استفاده شده که تابع طرح ۱۲ ضلعی حیاط یا صحن مرکزی آن است.
قسمت شاه‌نشین در بدنه و سقف دارای اندود گچ و کاربندی است.
بازسازی و نوسازی
این بنای تاریخی با بازسازی و نوسازی و تغییر کاربری به گردشگری، به محل مناسبی برای اسکان و پذیرایی گردشگران تبدیل شده‌است.
این کاروانسرا در سال ۲۰۰۶ دیپلم افتخار یونسکو به دلیل «احیا و ساماندهی با بهره‌گیری از مصالح سنتی» دریافت کرد.
معماری
کاروانسرای زین الدین در یزد، دارای نقشه دایره ای و پنج پلان نیم دایره (برج) چسبیده به دیوار هشتی است.
صحنی دوازده ضلعی دارد که در اطراف آن رواق های سکو داری قرار دارد.
کاروانسرای زین الدین را با آجر بنا کرده اند.
در بخش شمالی رباط اتاق‌هایی که شاه نشین عمارت بوده قرار دارد که در حال حاضر بخشی از آن سالن غذاخوری
و بخش دیگر با فرش های دست بافت و پشتی های زیبا برای نشستن و استراحت طراحی شده است.
در دو طرف کاروانسرا پله هایی وجود دارد که به پشت بام کاروانسرا راه دارد
و می توان برای تماشای آسمان فوق العاده زیبای کویر از طریق این پله ها به پشت بام رفت.
این کاروانسرا از نظر معماری دارای اهمیت خاصی است
ونقشه این کاروانسرا به شکل دایره است و دارای 5 برج نیم دایره که به دیواره 8 متری آن متصل‌اند.
ساختمان این بنا از آجر است پس از سر در نسبتاً وسیع ضلع جنوبی، هشتی و سپس صحن دوازده ضلعی قرار دارد.
در اطراف صحن، رواق‌های سکوداری وجود دارد و در انتهای هر رواق اتاق‌هایی مشابه دیده می‌شود
و در طرفین هشتی ورودی و پشت اتاق‌ها، راهروهای وسیع و طولانی قرار دارد که اصطبل چهارپایان است.
کنگره‌ها و تیراندازهای لبه بام، ترکیب انحنای برج و دیواره ها و نمای تمام آجر آن، چهره خاصی به این کاروانسرا بخشیده است.
این بنای تاریخی در سال 2006 دیپلم افتخار یونسکو به دلیل «احیا و ساماندهی با بهره گیری از مصالح سنتی» دریافت کرده است.
کاروانسرای زین الدین با شماره ثبتی 926 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید.
اقامت در کاروانسرای زین الدین در یزد
اگر خواستید در دل کویرهای یزد اقامت داشته باشید و مهمان ستاره های این منطقه باشید می توانید کاروانسرای زین الدین را برای خود انتخاب کنید
و بدانید که هزینه اقامت در آن به نسبت دیگر هتل های این شهر بسیار پایین است. بدون شک گذراندن حداقل یک شب در این مجموعه بسیار جذاب و خاطره انگیز است.
دسترسی به کاروانسرا
به منظور دسترسی به کاروانسرای زین الدین در یزد باید به ۶۲ کیلومتری جنوب یزد و ۴۰ کیلومتری شهرستان مهریز بروید.
استان یزد ، شهر مهریز ، کیلومتر ۶۰ جاده یزد کرمان، قبل مسجد ابوالفضل
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.